Alergia pokarmowa u psa – przyczyny, objawy
Alergie pokarmowe występują u psów coraz częściej, podobnie jak u ludzi. Wciąż rośnie także liczba substancji uczulających. Alergia jest schorzeniem nieuleczalnym; można jedynie zminimalizować jej objawy, stosując odpowiednią dietę i leki. Czym jest uczulenie na karmę u psa, jakie są jego przyczyny i jak sobie z nim radzić w życiu codziennym?
Uczulenie na karmę u psa – objawy
Objawy alergii na jedzenie u psa są bardzo różne, aczkolwiek znacząca większość to objawy skórne. Na pierwszym miejscu należy wymienić świąd. Pojawia się on na całym ciele psa lub w poszczególnych miejscach, np. na uszach, w zagłębieniach stawów lub zewnętrznej ich stronie, w pachwinach lub pod pachami, itp. W dalszej kolejności występują zmiany skórne: przebarwienia, łojotok, złuszczanie się naskórka, przełysienia, miejscowy wysięk, przykry zapach. Zmiany te sprzyjają wtórnym zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym.
Jednak wystąpienie pojedynczego objawu nie jest stuprocentowym wskaźnikiem uczulenia psa na karmę. Może być nim wystąpienie przynajmniej trzech objawów, np. świądu, określonego wyglądu i lokalizacji zmian, a także skłonności po przodkach lub predyspozycji rasowych. Są to tzw. kryteria główne. Oprócz nich istnieją kryteria poboczne, których również powinno być minimum trzy. Zalicza się do nich: wiek od 1 roku do 3 lat, ropne zapalenie skóry, obustronne zapalenie spojówek, rumień twarzoczaszki. Wówczas należy udać się do lekarza weterynarii w celu pobrania zeskrobin i krwi do badania.
Niemniej, nie należy lekceważyć pojedynczych objawów, szczególnie jeżeli pies otrzymuje karmę gotową, suchą lub mokrą, lub gotowe smakołyki ze sklepu zoologicznego. Większość karm przemysłowych zawiera substancje konserwujące, barwniki i polepszacze smaku, które – mimo że dopuszczone do spożycia przez zwierzęta – mogą spowodować uczulenie psa na jedzenie.
Alergia na pokarm u psa – przyczyny i leczenie
Uczulenie na karmę u psa jest reakcją negatywną o podłożu immunologicznym. Istotą tej reakcji jest zwiększona produkcja różnych substancji, w tym histaminy i immunoglobulin typu E (przeciwciał IgE). W rezultacie pojawia się stan zapalny, w przeważającej większości przypadków objawiający się swędzeniem i zmianami (także ropnymi) skóry.
Innymi słowy, uczulenie na karmę u psa wynika z nadmiernej wrażliwości jego organizmu na określony składnik pokarmowy. Jest to najczęściej białko – zwierzęce lub roślinne, które układ odpornościowy psa traktuje jak „nieproszonego gościa” w organizmie i zaczyna wytwarzać barierę immunologiczną przeciwko niemu, angażując różne swoje komórki. Proces ten wywołuje określone skutki u konkretnego zwierzęcia.
Najczęściej uczulające jedzenie dla psa to kurczak, a także nabiał i jaja, aczkolwiek uczulać może każdy gatunek mięsa. Alergenami mogą być również białka zbóż, zwłaszcza pszenicy, rzadziej soi i kukurydzy.
Poza składnikami pokarmowymi przyczyną wystąpienia alergii na jedzenie u psa mogą być dodatki, jakie zawierają karmy przemysłowe, w tym – niestety – także karmy dla psów z alergią. Takimi dodatkami są substancje konserwujące, barwniki i polepszacze smaku. Wiele z tych substancji dodawanych jest zupełnie niepotrzebnie; przykładowo barwniki mają li tylko znaczenie marketingowe dla właściciela psa, a nie dla samego zwierzęcia, bowiem pies nie rozróżnia kolorów poszczególnych elementów karmy.
Ustalenie przyczyn alergii na pokarm u psa powinien rozpocząć się od szczegółowego wywiadu z właścicielem. Lekarz weterynarii musi mieć jak najdokładniejsze informacje na temat żywienia psa, najlepiej od wieku szczenięcego, jak również na temat warunków bytowych, aby można było określić, czy w otoczeniu psa znajdują się potencjalne alergeny. Taki wywiad umożliwi ocenić stopień prawdopodobieństwa, że dane objawy są oznakami uczulenia na karmę u psa.
Ważne jest też ustalenie, czy mamy do czynienia rzeczywiście z alergią pokarmową. Trzeb zwrócić uwagę na porę roku (sezon) występowania objawów. Jeżeli pojawiają się one zawsze o tej samej porze roku, to jest wielce prawdopodobne, że pies ma alergię, ale jej podłoże nie jest pokarmowe. Być może uczulenie związane jest z kontaktem z alergenem pochodzenia roślinnego (pyłki) bądź z pasożytami, szczególnie pchłami. Niezbędne jest także badanie krwi na obecność przeciwciał IgE w reakcji na kontakt z substancją uczulającą.
Jak już wspomniano, alergia pokarmowa jest schorzeniem nieuleczalnym. Można jedynie zapobiegać nawrotom objawów, eliminując z diety psa składniki uczulające. Należy je jednak wcześniej ustalić, a jedynym skutecznym sposobem jest zastosowanie diety eliminacyjnej. Polega ona na wprowadzeniu do jadłospisu psa nowych źródeł białka i węglowodanów, najlepiej takich, którymi do tej pory nie był on karmiony. Przykładowo, jeżeli pies otrzymywał do tej pory wołowinę i kurczaka, powinno się je zastąpić np. mięsem z królika, dziczyzną lub koniną. W przypadku, kiedy pies otrzymuje karmę gotową, najlepiej zastąpić ją nie kolejną przemysłową karmą, a raczej zdecydować się na karmienie naturalne.
Należy mieć świadomość, że objawy skórne będą utrzymywać się jeszcze przez pewien czas po wyeliminowaniu czynnika uczulającego z diety. Zazwyczaj trwa to kilka tygodni; niekiedy ustępuje już po 2-3 tygodniach, ale może trwać nawet 6-8. Dopiero po ustąpieniu objawów i „wyciszeniu” układu odpornościowego psa można rozpocząć kolejny etap leczenia objawowego – prowokacji.
Prowokacja to nic innego jak ponowne wprowadzenie do diety psa usuniętych wcześniej składników pokarmowych – stopniowo, po jednym. Należy uważnie obserwować objawy skórne i jelitowe. Codziennie trzeba przeglądać miejsca, w których poprzednio zaobserwowano zmiany skórne, a także oceniać wygląd kału. Jeżeli w okresie około 2 tygodni nie pojawią się żadne objawy, można uznać, że sany składnik pokarmowy jest dla psa neutralny i wprowadzić kolejny uprzednio wycofany.
Jeżeli natomiast we wskazanym okresie pojawią się zmiany na skórze lub w strukturze odchodów, składnik należy trwale wyeliminować z diety, odczekać, aż zmiany ustąpią, a następnie wprowadzić kolejny składnik.
Częstotliwość karmienia nie ma większego znaczenia w przypadku diety eliminacyjnej. Można karmić psa tak często, jak odbywało się do tej pory, aczkolwiek można zwiększyć częstotliwość posiłków, jeżeli przechodzi się z karmy przemysłowej na żywienie naturalne. Szczegóły na temat częstotliwości podawania posiłków opisane są w artykule Ile razy dziennie dawać psu jedzenie.
Przechodząc na żywienie naturalne trzeba pamiętać o odpowiedniej suplementacji witaminowo – wapniowej, zwłaszcza u szczeniąt i psów dorastających. Psy ras małych kończą rozwój wcześniej (w wieku około 1,5 roku), natomiast psy ras dużych rozwijają się niekiedy nawet do 3 lat.
Zostaw komentarz