Alergie pokarmowe u psów

Alergie pokarmowe to temat wyjątkowo często poruszany przez opiekunów zatroskanych o zdrowie swoich psów. Kierunek narracji marketingowej branży petfood dodatkowo wzmacnia poczucie, że alergia pokarmowa to niedyspozycja powszechna, by nie powiedzieć częsta, a by jej uniknąć wystarczy podporządkować się prostym zaleceniom producentów karm. 

Jak jest w rzeczywistości? Czy ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej u psa jest rzeczywiście tak wielkie? Czy ten problem dotyka psów każdej rasy, w każdym wieku? Jak rozpoznać, że ma się do czynienia właśnie z alergią i przede wszystkim – jak sobie z nią poradzić?

Definicja alergii pokarmowej

Alergia jest niczym innym jak patologiczną i nadmierną reakcją układu immunologicznego (odpornościowego) na alergen – w przypadku alergii pokarmowej alergenem będzie białko składnika diety. W efekcie tej reakcji produkowane przez organizm przeciwciała w kontakcie z alergenem doprowadzają do uwalniania się substancji powodujących stan zapalny.

W zależności w jaki sposób alergeny dostają się do ciała zwierzęcia oraz rodzaju alergizujących substancji możemy wyróżnić następujące rodzaje alergii:

• Alergia pokarmowa
• Alergia środowiskowa

Na co zwracać uwagę? – Objawy

Po spożyciu uczulającego składnika objawy alergii powinny wystąpić do kilku – kilkunastu godzin od spożycia. 

Możemy spodziewać się między innymi:

• Stanów zapalnych skóry
• Świądu
• Wysypki
• Łupieżu
• Osłabienie okrywy włosowej
• Zapalenie skóry
• Łzawienie oczu

Oprócz objawów skórnych i świądu, reakcja alergiczna może objawiać się także problemami ze strony układu pokarmowego, jednak są one rzadsze i mogą być objawem innych jednostek chorobowych lub nietolerancji pokarmowej. 

Musimy pamiętać, że są to uniwersalne objawy alergii charakterystyczne również dla wziewnych i kontaktowych alergii środowiskowych, odpowiednia diagnostyka jest więc bardzo ważna, aby prawidłowo odnaleźć sedno problemu i wprowadzić środki zaradcze.

Opiekunowie psów rasy maltańczyk często borykają się z problemem łzawiących oczu u swoich pupili. Poszukując odpowiedzi z czego może to wynikać, najczęściej napotkamy odpowiedź to na pewno alergia! Czy na pewno? W pierwszej kolejności u takich psiaków powinniśmy skonsultować psiaka z psim okulistą, który zbada psa i np. wykluczy lub potwierdzi drożność kanalików łzowych. Przyczyną łzawienia może być budowa anatomiczna, a nie alergia pokarmowa. Dopiero po wykluczeniu kwestii zdrowotnych można przyjąć, że przyczyną zacieków może być jakiś składnik diety. W takiej sytuacji należy zastosować dietę eliminacyjną przez minimum 9-12 tygodni, najlepiej na diecie monoproteinowej, a jeśli istnieje konieczność to na diecie hydrolizowanej. 

Diagnozowanie alergii u psów

Przede wszystkim wizyta u lekarza weterynarii! Odpowiedni wywiad z opiekunem to podstawa by zacząć diagnozowanie alergii u psa, jakiekolwiek nie byłaby ona rodzaju. Przede wszystkim wykonanie stosownych badań u lekarza weterynarii pozwoli nam wykluczyć inne choroby, które mogą dawać podobne objawy. Jeżeli jednak wszystko będzie wskazywało na alergię pokarmową, to dalszy krok w diagnostyce zawsze powinien wyglądać tak samo, chociaż wcale nie jest łatwy. 

Pomimo popularności testów alergicznych z których korzystają opiekunowie psów w kontekście diagnozowania alergii pokarmowej, NIE SĄ one rekomendowaną metodą diagnostyczną z uwagi na ich nieprecyzyjność. Jedyna powszechnie stosowana, potwierdzona naukowo metoda diagnozowania alergii pokarmowej to tzw. dieta eliminacyjno-prowokacyjna, która jednak wymaga od opiekuna dużej ilości czasu i cierpliwości. Metoda eliminacyjna polega na eliminacji potencjalnych alergenów z jadłospisu psa oraz stopniowe ustalanie, które ze składników diety są dla niego problematyczne. 

Kłopotliwa diagnostyka

Określenie tego jakie dokładnie składniki w diecie psa wywołują u niego objawy alergii jest nierzadko trudne i czasochłonne. Lista potencjalnych alergenów nie jest niestety krótka, bowiem alergie pokarmową może wywołać w zasadzie każdy posiadający białko składnik diety: mięso, warzywa, suplementy, a także dodawane do karm konserwanty.

Chociaż statystycznie to najpopularniejsze w karmach białka zwierzęce (wołowina i kurczak) najczęściej powodują alergie u psów, to nierozsądnie byłoby tylko je obarczać winą. Jaja, ryby, kukurydza, soja, jagnięcina to również składniki często wywołujące objawy alergii u psów, w praktyce jednak każdy, nawet najrzadszy i najbardziej egzotyczny składnik może stać się alergenem. 

Diagnostyki nie ułatwiają również tzw. alergie krzyżowe, gdy z jakiegoś powodu pies cierpi na obniżoną odporność lub rozwinął się stan zapalny ze względu na podrażnienie alergenem, układ odpornościowy, ze względu na podobieństwo w budowie cząstek białek, „zwraca uwagę” na substancje, które w normalnych warunkach nie wywołałyby reakcji alergicznej i staje się na nie patologicznie wrażliwy. W takich sytuacjach pies będący uczulony na wołowinę może na przykład zareagować na podaną mu w karmie dziczyznę.

Czy można wyleczyć alergię pokarmową?

Na alergię pokarmową nie ma remedium i najprawdopodobniej dotknięty nią pies będzie do końca życia wykazywał objawy po kontakcie z alergenem. Może ona wystąpić u każdego psa w każdym wieku, rasa również nie gra tutaj roli. Jedynym sposobem jest kontrola alergii, a to znaczy kontrola tego co pies je, po wcześniejszej dokładnej diagnostyce, wyeliminowanie alergenów z jego diety i dalsza jego obserwacja.

Czy to zawsze alergia? Alergia pokarmowa a nietolerancja.

Mówiąc o alergii pokarmowej mówimy tak naprawdę o reakcji układu odpornościowego i jego ekspozycji na drażniący składnik. 

Jednak prócz alergii pokarmowej nasze psy mogą borykać się również z nietolerancją, która jest efektem nadwrażliwego układu pokarmowego i zaburzeniami trawienia pewnych elementów diety.

Objawami nietolerancji są najczęściej:

• Biegunka
• Wymioty
• Wzdęcia i gazy

Objawy nietolerancji nie muszą pojawiać się szybko w odróżnieniu do objawów alergii pokarmowej, mogą pojawiać się stopniowo i być częściowo uzależnione od częstotliwości przyjmowania i ilości nietolerowanego składnika.