Psie zdrowie

Ciąża urojona u psa

Ciążą urojoną u psa nazywamy stan, kiedy organizm suki przygotowuje się do porodu i opieki nad szczeniętami, choć zapłodnienie nie miało miejsca. Wokół ciąży urojonej nagromadziło się wiele obiegowych opinii, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Wyjaśniamy, jakie są przyczyny ciąży urojonej, czym się ona objawia i czy może być niebezpieczna dla suki.

Co to jest ciąża urojona u psa?

Ciąża urojona, zwana też ciążą rzekomą, to zespół wielu objawów, występujących u suki po zakończeniu okresu rui, jeżeli nie doszło do zapłodnienia. To zaś mogło nie nastąpić z braku krycia lub po kryciu tzw. pustym, kiedy żadna z komórek jajowych z różnych powodów nie została zapłodniona. Zjawisko to może wystąpić u każdej suki, zarówno takiej, która nigdy nie miała potomstwa, jak i takiej, która już rodziła. Występuje, kiedy suka znajduje się w fazie metestrus. Jest to faza zaczynająca się po ustaniu tolerancji samca i trwająca 60 – 70 dni, podczas której ciałka żółte na jajnikach wciąż wytwarzają progesteron, niezależnie czy doszło do zapłodnienia czy nie.

Powszechnie sądzi się, że ciąża urojona pojawia się wyłącznie u suk, które nigdy nie rodziły, stąd szkodliwy stereotyp, że suka „dla zdrowia” powinna mieć potomstwo choć raz w życiu. Nie jest to prawda. Wpływ posiadania szczeniąt na późniejsze występowanie (lub nie) ciąż urojonych u suki, jeżeli w ogóle istnieje, jest znikomy.

Ciąża urojona – przyczyny

Przyczyną występowania ciąży urojonej są zaburzenia gospodarki hormonalnej, spowodowane różnymi czynnikami. Generalnie zależy to od ogólnej kondycji suki, jej stanu zdrowia, sposobu odżywiania – jedzenie dla psa musi dostarczać organizmowi odpowiednie ilości niezbędnych składników odżywczych. Natomiast wcześniejsze posiadanie lub nieposiadanie potomstwa nie jest czynnikiem determinującym pojawienie się ciąży urojonej. Zjawisko to dotyczy wszystkich suk dojrzałych płciowo, niezależnie od wieku, wielkości czy rasy.

Czynnikami, powodującymi zaburzenia gospodarki hormonalnej, będących bezpośrednią przyczyną wystąpienia ciąży urojonej, mogą być:

Pojawienie się w domu nowego szczeniaka, kociaka lub innego młodego zwierzęcia. Może to spowodować pobudzenie u suki instynktu macierzyńskiego. Zależy to również, w którym momencie cyklu płciowego suki przybyło do domu inne „dziecko”. Może nawet dojść do wytwarzania pokarmu i laktacji
Miał miejsce bliski kontakt z inną suką, która jest szczenna lub niedawno urodziła szczenięta. Jest to bardzo częste w hodowlach, gdzie mieszka kilka suk i niektóre mają cieczkę w tym samym czasie
Zakończenie długotrwałej terapii hormonalnej, zaleconej przez lekarza weterynarii w związku z innymi dolegliwościami
Niedoczynność tarczycy.

Powyższe czynniki mają wpływ na produkcję estrogenów, progesteronu i prolaktyny, co przekłada się bezpośrednio na wystąpienie ciąży urojonej.

Ciąża urojona u psa – objawy

Suka, u której wystąpiła ciąża urojona, zaczyna się zachowywać w charakterystyczny sposób. Przygotowuje się do porodu, znosi do legowiska różne „skarby” i buduje gniazdo. Następnie zaczyna znosić zabawki, traktując je jak szczenięta. Jednocześnie strzeże gniazda i powarkuje, kiedy ktoś z domowników usiłuje naruszyć zrobiony w nim „porządek”. Zazwyczaj u suki pojawia się laktacja i siara, konieczna do karmienia noworodków. Jest to rezultat nagłego spadku poziomu progesteronu w organizmie. U suki szczennej jest on wysoki, natomiast spadek sygnalizuje zbliżający się poród, a jednocześnie wzrasta produkcja oksytocyny, stymulującej skurcze macicy i pracę gruczołów mlecznych. Suka może zachowywać się niespokojnie, stracić apetyt (jak tuż przed prawdziwym porodem), nawet zwymiotować treść żołądka.

Ile trwa ciąża urojona u psa?

Objawy ciąży urojonej pojawiają się w okresie od 4 do 12 tygodni, licząc od pierwszego dnia cieczki u suki. Na ogół ustępują samoistnie po kilkunastu dniach, ale zaniedbane mogą trwać dłużej. Natomiast po zastosowaniu terapii ustępują o wiele wcześniej. Zaniedbanie leczenia ciąży urojonej niesie ryzyko powikłań w postaci stanów zapalnych w obrębie dróg rodnych i gruczołów mlecznych, w skrajnych przypadkach do ropomacicza.

Czas trwania ciąży urojonej jest cechą osobniczą i zależy od długości cyklu płciowego u danej suki. Może się on różnić nie tylko z uwagi na wielkość, wiek i kondycję suki, ale przebiegać różnie nawet u różnych suk tej samej rasy.

Ciąża urojona u psa – jak leczyć?

Po zaobserwowaniu u suki stanu ciąży urojonej należy zasięgnąć porady lekarza weterynarii. Zbada on zwierzę i na podstawie objawów stwierdzi stan nasilenia objawów oraz wdroży odpowiednie leczenie. Diagnostyka bazuje na określeniu dnia rozpoczęcia ostatniej cieczki i ustaleniu, czy istnieje możliwość, że suka została pokryta. Odpowiedź na to pytanie jest możliwa po upływie około 4 tygodni od wystąpienia ostatniej cieczki, bowiem badanie USG nie pozostawi wątpliwości. Może ono natomiast wykazać ewentualne zmiany chorobowe, np. początki ropomacicza.

Jeżeli badanie nie wykaże obecności płodów w macicy ani żadnych zmian chorobowych w obrębie narządu rodnego, lekarz potwierdzi ciążę urojoną i zastosuje leczenie. Od strony medycznej może to być podanie ściśle określonych dawek hormonów w ustalonych odstępach czasowych, aby wyrównać ich poziom w organizmie. Kuracja hormonalna zatrzyma laktację, a ciąża urojona szybko zaniknie.

Powyższe rozwiązanie jest do wdrożenia w przypadku, kiedy mamy do czynienia z suką hodowlaną. Jeżeli natomiast nie jest planowane jej rozmnażanie, najwłaściwszym rozwiązaniem jest sterylizacja, polegająca na chirurgicznym usunięciu macicy wraz z jajnikami. Po takiej operacji suka zazwyczaj dochodzi do siebie w ciągu 7 – 10 dni, a po zdjęciu szwów może prowadzić normalny tryb życia.

Ciąża urojona u psa – domowe sposoby

Podstawą jest usunięcie i schowanie w niewidocznym miejscu wszystkich zabawek zniesionych na posłanie. Robi się to pod nieobecność suki, kiedy inny domownik wyjdzie z nią na spacer. Zabawy z psem należy w tym czasie ograniczyć. Po usunięciu zabawek z legowiska można wdrożyć np. zabawy węchowe dla psa, aby zająć sukę i odwrócić jej uwagę od trudnego stanu. Nie należy pozwalać jej na lizanie sutków, gdyż pobudza to laktację. Mata do lizania dla psa, jeżeli takowa znajduje się w domu, również powinna zostać schowana, ponieważ lizanie kojarzy się z pielęgnacją szczeniąt.

Podczas ciąży urojonej ogranicza się suce jedzenie. Dzienną dawkę ograniczamy do 2/3 i podajemy posiłki niskobiałkowe, aby zahamować produkcję mleka. Na spacerach dążymy do zmęczenia suki na tyle, aby mogła spokojnie i głęboko spać. W domu staramy się unikać długotrwałych pieszczot i przytulania, okazując uczucie w inny sposób, np. poklepywaniem.

W przypadku obrzmienia sutków można zastosować okłady z Altacetu lub zwykłego octu, w stosunku 1 część octu na 5 części wody. Kompres przykłada się 3 -4 razy dziennie na 10 minut. Nie wolno wyciskać mleka, pobudza to gruczoły do jego produkcji.

Ciąża urojona u psa – jak zapobiegać?

Najczęściej doświadczają ciąży urojonej suki o leniwym trybie życia, przekarmiane i niewybiegane. Właściciel powinien zapewnić suce niskokaloryczne posiłki po cieczce i odpowiednią dawkę ruchu na spacerach, podczas szkoleń, itp. Istotne jest przy tym regularne odrobaczanie psa. W okresie do kilku tygodni po cieczce trzeba uważnie obserwować sukę, która może zacząć zdradzać pierwsze objawy ciąży urojonej – nerwowość i niepokój. Jak uspokoić psa w takiej sytuacji? Od razu sprzątnąć zabawki, zmienić dietę i zwiększyć wysiłek fizyczny. Istnieje szansa, że wczesne objawy ustąpią, podobnie jak samoistnie ustępuje kaszel kennelowy u psa w lekkiej postaci.

Radykalną metodą zażegnania ryzyka ciąży urojonej jest sterylizacja.