Psie zdrowie

Parwowiroza (psi tyfus) – przyczyny, objawy i leczenie

Parwowiroza u psa, zwana potocznie psim tyfusem, jest groźną chorobą zakaźną. W większości zakażeniu ulegają szczeniaki do 6 miesięcy życia. Choroba ta uważana jest za najgroźniejszą spośród wszystkich chorób zakaźnych zagrażających psom z uwagi na bardzo wysoką śmiertelność. Jak dochodzi do zakażenia, czym się objawia parwowiroza i czy można ją wyleczyć?

Co to jest parwowiroza?

Parwowiroza u psa ostała odkryta stosunkowo niedawno, w latach 70. XX wieku. Cezurą była wystawa psów w Amsterdamie w 1978 roku, kiedy na skutek zakażenia wirusem zachorowało bardzo wiele zwierząt, a wkrótce choroba rozprzestrzeniła się po innych krajach. Wówczas dominowała postać sercowa choroby. Zdarzało się, że w hodowlach umierały całe mioty, nie wykazując adnych specyficznych objawów. Obecnie przeważa postać jelitowa parwowirozy.

Istnieje wiele rodzajów parwowirusów (Parvoviridae), z których chorobę u psa wywołuje CPV-2 (canine parvovirus type 2). Są to jedne z najmniejszych poznanych dotąd wirusów. Odznaczają się posiadaniem DNA i brakiem otoczki lipidowej, a ich wielkość to od 18 do 26 nanometrów (1 nanometr = 1,0 × 10^-6 milimetra). Replikuje się (namnaża) w jądrach zakażonych, dzielących się komórek poszczególnych narządów psa. Parwowirus po przeniknięciu do organizmu krąży we krwi, przedostając się do szybko dzielących się komórek szpiku kostnego, nabłonka krypt jelitowych lub serca, dając charakterystyczne (w zależności od zaatakowanego narządu) objawy. Innymi słowy, parwowirus niszczy komórki poszczególnych narządów od wewnątrz, powodując ich częściową lub całkowitą dysfunkcję. W tym ostatnim przypadku choroba kończy się śmiercią.

Parwowiroza u psa – przyczyny

Źródłem zakażenia są odchody i wydzieliny chorych zwierząt. Przenoszony jest też przez psy przechodzące zakażenie bezobjawowo. Ponadto wirusa może przynieść do domu człowiek na butach lub szczepiony, uodporniony na zakażenie pies. W przypadku małych szczeniąt (osesków) wirus przedostaje się do ich organizmu z inwazyjnym mlekiem zakażonej matki. Zdrowa, zaszczepiona suka przekazuje szczeniakom wraz z mlekiem wytworzone w jej organizmie przeciwciała, dzięki którym są one odporne do casu odsadzenia. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zakażenia są: nadmierne zagęszczenie psów (np., w schroniskach), stres powodujący spadek odporności, niekorzystny mikroklimat, choroby pasożytnicze (p. nużyca u psa, świerzb u psa), osłabienie organizmu na skutek przebytych innych infekcji bądź zabiegów chirurgicznych (p. ropomacicze u psa, kastracja a sterylizacja).

Parwowirus jest odporny na warunki zewnętrzne, potrafi przetrwać poza organizmem psa nawet do 6 miesięcy. Z tego względu, jeżeli pies został zakażony, źródłem infekcji mogą być wszystkie rzeczy, z jakimi się stykał: legowisko, sprzęty domowe, obroża i smycz, miski, zabawki, itp. Na zakażenie najbardziej narażone są szczeniaki tuż po odsadzeniu od matki. Dlatego do domów, gdzie miał miejsce przypadek parwowirozy, nie zaleca się kupować szczeniaka ani przyprowadzać żadnych nieszczepionych psów w okresie minimum pół roku.

Jedynym skutecznym sposobem na uniknięcie zakażenia jest szczepienie ochronne. Wykonuje się je jako pierwsze u szczeniaka w wieku 7 – 8 tygodni wraz ze szczepieniem przeciwko nosówce. Powtarza się je po 2 – 3 tygodniach, następnie po kolejnych trzech, a później po roku podaje się szczepionkę jednorazowo. Dalsze szczepienia wykonuje się co dwa lata.

Parwowiroza u psa – objawy

Zakażenie parwowirusem następuje drogą doustną. Namnaża się on w ciągu 5 – 12 dni od infekcji. Objawy parwowirozy są głównie pokarmowe i bardzo charakterystyczne:

Biegunka – początkowo wodnista, następnie pienista i krwista, o cuchnącej, duszącej woni
Powtarzające się, uporczywe wymioty (p. dlaczego pies wymiotuje)
„Bulgotanie” w brzuchu – odgłosy przelewania
Brak apetytu i pragnienia, skutkujące spadkiem masy ciała
Osowiałość, ospałość
Podwyższona lub obniżona temperatura.

Jeżeli zakażone zostały małe szczeniaki (mlekiem matki), wówczas wirus najczęściej atakuje serce. Szczenięta zaczynają się dusić, ich błony śluzowe sinieją, oseski przestają ssać i wkrótce giną. U dorosłego psa objawy są podobne, choć postać sercowa parwowirozy występuje rzadziej.

Na skutek bardzo szybkiej replikacji wirusa choroba postępuje zwykle w zawrotnym tempie – im młodszy pies, tym szybciej. Jego stan pogarsza się wręcz z godziny na godzinę. Choroba ma przebieg ciężki do bardzo ciężkiego, mogą wywiązać się zaburzenia elektrolitowe i spadek ciśnienia krwi, w konsekwencji mogące wywołać wstrząs i spowodować śmierć.

Psi tyfus – leczenie

Leczenie parwowirozy zazwyczaj wymaga pobytu psa pod całodobową opieką w lecznicy. Początkowo pies otrzymuje kroplówki nawadniające i odżywiające (roztwór glukozy i płynów elektrolitowych), leki przeciwwymiotne i przeciwwstrząsowe. Monitorowana jest równowaga kwasowo – zasadowa i poziom glukozy we krwi, ponadto morfologia i parametry biochemiczne. Stosuje się też leki osłonowe w celu zahamowania namnażania się bakterii jelitowych i zapobiegawczo przeciwko sepsie; zwykle są to antybiotyki o szerokim spektrum działania. Nie podaje się psu żadnego pokarmu ani wody doustnie, dopóki nie ustąpią wymioty i biegunka.

Stosowana jest także surowica odpornościowa, pozyskiwana się z krwi psów, które przebyły parwowirozę i nabyły trwałą odporność. Surowica zawiera przeciwciała, które niszczą wirusa w organizmie i ograniczają jego namnażanie. Po trzech tygodniach od zastosowania surowicy pies powinien zostać zaszczepiony. Nie ma przeszkód, aby przed szczepieniem go nakarmić (p. czy pies może jeść przed szczepieniem).

Decydujące są pierwsze dwie-trzy doby. Jeżeli uda się wyprowadzić psa z tego etapu choroby, rokowania są pozytywne – pies zdrowieje w ciągu kilku dni do dwóch tygodni. Ale uwaga: nie jest to koniec kłopotów. Parwowiroza jest chorobą wysoce zaraźliwą, pies po zakończeniu leczenia zamkniętego i po powrocie do domu musi być odseparowany od innych zwierząt do około miesiąca od zakończenia leczenia, a mieszkanie powinno zostać zdezynfekowane, w szczególności legowisko psa i wszystkie jego rzeczy. Po zakończeniu leczenia należy odrobaczyć psa.

Najistotniejszym czynnikiem w leczeniu parwowirozy jest czas. Ma on decydujące znaczenie – leczenie należy wdrożyć jak najwcześniej po dostrzeżeniu pierwszych objawów. Zbagatelizowanie ich („może mu przejdzie”) spowoduje śmierć zwierzęcia w ciągu 2 do 3 dni od wystąpienia pierwszych oznak choroby. Jeżeli natomiast ma ona przebieg nadostry (przeważnie przy postaci sercowej) zgon następuje w ciągu 24 godzin.

Parwowiroza – leczenie domowe

W domu podaje się psu leki zalecone przez lekarza weterynarii, niemniej ważne jest odpowiednie odżywianie i zapewnienie właściwej temperatury. Pies może zacząć jeść dopiero po wyjściu z pierwszego etapu choroby, a pić może niewielkie ilości wody po ustaniu wymiotów. Naturalnie nie wolno podawać mu od razu obfitego posiłku „w ramach rekompensaty” za brak jedzenia podczas pierwszych dni. Przewód pokarmowy musi być od nowa przyzwyczajony do pokarmu, poza tym wygłodzony może jeść bardzo łapczywie, co niesie ryzyko niebezpiecznych konsekwencji (p. skręt żołądka u psa). Początkowo podaje się kleik ryżowy z rozgotowaną marchwią w niewielkiej ilości, następnie dodaje się zmiksowane gotowane mięso wołowe lub z kurczaka. Dopiero po rozkarmieniu psa można podawać mu normalne posiłki. Najzdrowsze po przebytej parwowirozie są posiłki domowe, przyrządzane ze świeżych składników i wzbogacone preparatami witaminowo – mineralnymi. Warto podawać również probiotyki dla uzupełnienia flory bakteryjnej. Wodę do picia trzeba codziennie zmieniać, a miski, z których korzysta pies, dezynfekować.

Ważne jest utrzymanie ciepła. Pies w czasie choroby i tuż po niej jest bardzo osłabiony i powinien być dogrzewany, co pomaga mu utrzymać odpowiednią temperaturę i wzmocnić jego siły. Legowisko należy umieścić tak, aby nie narazić zwierzęcia na przeciągi. Choremu psu trzeba zapewnić spokój; dobrym rozwiązaniem jest klatka kennelowa osłonięta przed światłem.

Parwowiroza u psa a człowiek

Jak wiadomo, do rodziny Parvoviridae należy wiele odmian wirusa. Dla człowieka groźna jest odmiana B19, dotykająca głównie dzieci w wieku 5 – 14 lat, a przebycie choroby daje odporność na całe życie. Niebezpieczny jest zwłaszcza dla kobiet w ciąży. Nie ma przeciwko niemu szczepionki.Psy chorują na parwowirozę po zakażeniu wirusem CPV-2. Nie jest on w jakimkolwiek stopniu groźny dla człowieka. Chory pies nie jest żadnym zagrożeniem dla domowników, w tym dzieci. Można go pielęgnować bez obaw o zakażenie.