Psie zdrowie

Świerzb u psa – przyczyny, objawy i leczenie świerzbowca

Świerzbowiec jest niewielkim roztoczem z gromady pajęczaków, pasożytującym – zależnie od gatunku – na różnych żywicielach. Na psie bytują dwa gatunki świerzbowca. Wywołują one różne objawy, różne są też metody leczenia. Jaki jest tryb życia tych pasożytów, czy są one niebezpieczne dla człowieka i jak zwalczyć je u psa?

Co to jest świerzb u psa?

Pies jest żywicielem dwóch gatunków świerzbowca: drążącego (Sarcoptes scabiei var. canis) i usznego (Otodectes cynotis). Świerzbowiec drążący żyje w warstwie wierzchniej naskórka na brzuchu, łokciach, głowie, mostku lub kończynach, drążąc w nim mikroskopijne korytarze, w których samice, żywiące się naskórkiem i wysiękiem ze skóry, składają jaja. Wylęgają się z nich larwy, osiągające dorosłość po około 21 dniach, w tym czasie przeobrażając się dwukrotnie w stadia nimf. Świerzbowiec ten jest niezwykle żywotny i odporny na przebywanie poza żywicielem. W środowisku wilgotnym może przeżyć nawet do dwóch miesięcy, a w suchym dwa tygodnie.

Świerzbowiec uszny nie drąży korytarzy, a bytuje na małżowinie usznej psa i w kanale słuchowym. Przy jego dużym namnożeniu może przedostać się do głębszego odcinka kanału i spowodować objawy neurologiczne, np. zespół przedsionkowy u psa. Jego cykl rozwojowy podobny jest do świerzbowca drążącego.

Świerzb u psa – przyczyny

W przypadku obu gatunków świerzbowca do zarażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z chorym psem lub przedmiotami, z którymi miał on kontakt: legowiskiem, zabawkami, miską, itp. Możliwe jest zarażenie się psa korzystającego z urządzeń rehabilitacyjnych po leczeniu operacyjnym schorzeń narządu ruchu, jak dysplazja stawu biodrowego u psa (np. bieżnia wodna dla psów), jeżeli wcześniej korzystało z niego zwierzę zarażone. Pies może zarazić się świerzbowcem usznym również od kota.

Zarażeniu sprzyjają różne czynniki, między innymi młody wiek psa, jego obniżona odporność, niedożywienie i osłabienie. Znacznie częściej pojawia się w dużych skupiskach zwierząt (np. w schroniskach). Psy mogą zarazić się także od lisów, wśród których świerzb występuje nagminnie, prowadząc nawet do śmierci.

Świerzb u psa – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem zarażenia świerzbowcem u psa jest silne swędzenie. Oprócz tego, zależnie od intensywności namnożenia się pasożyta, pojawiają się zmiany skórne. Pierwsze objawy można zauważyć po upływie od 2 do 6 tygodni od kontaktu z chorym zwierzęciem. Pies zaczyna się silnie drapać, co prowadzi do powstawania zadrapań i ran, a te z kolei łatwo ulegają infekcjom bakteryjnym. Przy świerzbie drążącym pojawiają się na skórze lokalne przełysienia, spowodowane drapaniem i wygryzaniem swędzących miejsc.

W przypadku zaatakowania przez świerzbowca usznego typowym objawem jest potrząsanie głową i drapanie się psa w okolicach uszu. Również charakterystyczne dla świerzbu usznego jest zapalenie ucha zewnętrznego, objawiające się wypływem brunatnej, bezzapachowej wydzieliny z ucha. Stan ten, o ile nie jest odpowiednio leczony, może spowodować nawet utratę słuchu.

Świerzb u psa – leczenie

Leczenie świerzbowca u psa jest skuteczne, aczkolwiek dość żmudne i długotrwałe. Powinno być wdrożone jak najwcześniej po dostrzeżeniu objawów. Im później się ono rozpocznie, tym dłużej będzie trwało.

Leki przeciwświerzbowe dostępne są w formie tabletek, zastrzyków podskórnych lub preparatów do stosowania na skórę (spot-on), aplikowanych na kark. Oprócz środków insektobójczych podaje się również leki przeciwświądowe w celu ulżenia psu. Jeżeli doszło do zakażenia ran i skaleczeń na skutek drapania się psa, konieczne jest włączenie antybiotyku.

Świerzb uszny leczy się za pomocą preparatów insektobójczych aplikowanych bezpośrednio do kanału usznego. Każdorazowo przed podaniem leku konieczne jest staranne wyczyszczenie kanału usznego z wydzieliny.

Niezależnie od leczenia psa, niezbędne jest również regularne czyszczenie i odkażanie legowiska oraz wszelkich przedmiotów, z jakimi pies ma kontakt (miska, zabawki, obroża i smycz), na których przebywają pasożyty.

Leczenie świerzbu u psa trwa zazwyczaj kilka tygodni i zależy od stopnia zaawansowania choroby. Niestety, nie istnieją metody jej zapobiegania; można jedynie ograniczać kontakty psa z obcymi zwierzętami i unikać większych ich skupisk.

Świerzb u psa – leczenie domowe

Wielu właścicieli stosuje domowe leczenie w zwalczaniu świerzbowca. Nie zastąpi ono całkowicie leczenia farmakologicznego, ale z pewnością może je wydatnie wspomóc i przyspieszyć działanie kuracji.

Wiele składników domowej kuracji znajduje się niemal w każdej lodówce. Przykładem jest czosnek, którego kilka ząbków wystarczy rozgnieść, dodać startą skórkę z cytryny, zalać w szklance ciepłą wodą i pozostawić na noc. Rano przecedzić przez gazę i nakładać na chore miejsca. Pies powinien mieć nałożony kołnierz hiszpański, aby nie wylizywał preparatu; czosnek nie jest przyjazny dla jego przewodu pokarmowego, nie mówiąc o tym, że psu śmierdzi z pyska.

Niektórzy chwalą sobie domową kurację przeciwświerzbową przy zastosowaniu żelu aloesowego, miodu bądź octu jabłkowego. Dwa pierwsze produkty stosuje się na skórę, natomiast ten ostatni dodawany jest do pokarmu. Jest to metoda dość dyskusyjna, bowiem jedzenie dla psa nie powinno zawierać składników ostrych ani przypraw, a taką substancją jest ocet.

Czy świerzb u psa jest zaraźliwy dla ludzi?

Świerzbowiec drążący może transmitować z psa na człowieka. Sarkoptoza jest bardzo zaraźliwa, do zakażenia wystarczy nawet krótki kontakt z chorym psem. Dlatego wraz z psem leczyć się powinni wszyscy domownicy. Na szczęście na człowieku świerzbowiec ten nie namnaża się, dlatego po wyleczeniu psa jako źródła zakażenia choroba ustępuje.

Znaczenie higieny w zapobieganiu świerzbowi

Świerzb u psa to choroba skóry wywołana przez mikroskopijne pasożyty – niewielkie roztocza, które zamieszkują naskórek psa, powodując intensywny świąd i poważne zmiany skórne. Choć samo leczenie świerzbu u psa leży po stronie lekarza weterynarii, Ty możesz odegrać ogromną rolę w zapobieganiu dalszemu rozprzestrzenianiu się problemu. Kluczowa jest tu higiena – regularne czyszczenie legowiska, pranie koców, dezynfekcja zabawek i unikanie kontaktu z potencjalnie zarażonymi psami. W przypadku podejrzenia świerzbu warto od razu ograniczyć bliski kontakt chorego psa z innymi zwierzętami, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu roztoczy.

Oto, co możesz robić, żeby zadbać o czyste i bezpieczne otoczenie psa:

Regularnie pierz legowisko, kocyki i wszelkie tekstylia, z którymi pies ma kontakt – najlepiej w wysokiej temperaturze.
Czyść i dezynfekuj zabawki oraz miski – pasożyty lubią się ukrywać w trudno dostępnych zakamarkach.
Odkurzaj i myj podłogi – szczególnie w miejscach, gdzie pies najczęściej przebywa.
Ogranicz kontakt psa z innymi zwierzętami, zwłaszcza jeśli podejrzewasz u niego objawy świerzbu.
Jeśli w domu jest więcej zwierząt – skonsultuj z weterynarzem, czy nie powinny być profilaktycznie leczone.

Dzięki tym prostym krokom możesz znacznie zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby i wesprzeć proces leczenia.

Możliwe powikłania nieleczonego świerzbu

Zbagatelizowanie pierwszych objawów świerzbu, takich jak silny świąd, zaczerwienienie skóry czy wypadanie sierści psa, może prowadzić do poważnych konsekwencji. Gdy pasożytnicze roztocza bez przeszkód namnażają się na skórze psa, objawy stają się coraz intensywniejsze – dochodzi do nadmiernego drapania, ran, a nawet infekcji wtórnych, takich jak infekcje grzybicze. W skrajnych przypadkach, przy braku skutecznego leczenia, dochodzi do osłabienia odpowiedzi immunologicznej organizmu i groźnych powikłań. Leczenie objawowe bez potwierdzenia diagnozy (np. przez pobranie próbek skóry i badanie fizykalne) często tylko maskuje problem, a nie go rozwiązuje. Dlatego przy niepokojących objawach lepiej nie czekać. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie to najlepszy sposób, aby zapobiec nawrotowi infekcji i poważniejszym skutkom dla zdrowia Twojego psa.