Szczepienie psa na wściekliznę – kiedy szczepić szczeniaka i jakie mogą wystąpić skutki uboczne?
Każdy właściciel psa powinien mieć świadomość konieczności szczepienia go przeciwko chorobom zakaźnym. Szczepienia zapobiegają chorobom, które w większości są śmiertelne lub powodują nieodwracalne uszkodzenia organizmu. Mimo to niektórzy posiadacze czworonogów mają obawy, czy podana szczepionka nie wywoła skutków ubocznych. Czy rzeczywiście mogą one wystąpić i czy szczepienie psa na wściekliznę może być niebezpieczne?
Czy szczepienie psa na wściekliznę jest obowiązkowe?
Wścieklizna u psa (jak zresztą u każdego zakażonego zwierzęcia) jest nieuleczalną chorobą zakaźną układu nerwowego, wywoływaną przez wirus. Bytuje on w ślinie chorego osobnika, a zachorować mogą w zasadzie wszystkie zwierzęta domowe i żyjące dziko. Zakażenie następuje przez ugryzienie i przedostanie się wirusa do krwi lub oślinienie przez chore zwierzę skaleczonej skóry.
Namnożenie się wirusa w organizmie następuje tym szybciej, im bliżej mózgu znajduje się rana. Od tego jest również uzależniony okres wylęgania, tj. czas od wniknięcia wirusa do wystąpienia objawów choroby. Jest ona śmiertelna; chore zwierzę należy poddać eutanazji, a zwłoki bezwzględnie zutylizować w krematorium.
Z powodu nieuleczalności wścieklizny, a także niebezpieczeństwa zakażenia się człowieka, ustawodawca nałożył obowiązek szczepienia wszystkich psów w wieku powyżej trzech miesięcy. Reguluje to Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (tekst jednolity Dz.U. z 2022 poz. 1570):
Art. 56. 1. Psy powyżej 3. miesiąca życia na obszarze całego kraju oraz lisy wolno żyjące na obszarach określonych przez ministra właściwego do spraw rolnictwa podlegają obowiązkowemu ochronnemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie.
2. Posiadacze psów są obowiązani zaszczepić psy przeciwko wściekliźnie w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa 3. miesiąca życia, a następnie nie rzadziej niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia.
Niedopełnienie tego obowiązku traktowane jest jako wykroczenie i zagrożone jest mandatem karnym w wysokości do 500 zł.
Ile jest ważne szczepienie psa na wściekliznę?
Odpowiedź na to pytanie zawarta jest w zacytowanym art. 56 p. 2 wspomnianej ustawy. Mimo że zarówno producenci szczepionek, jak i lekarze weterynarii zapewniają, że dają one ochronę na co najmniej 18 miesięcy, zgodnie z przepisami należy psa zaszczepić najpóźniej po upływie roku od ostatniego szczepienia. Oznacza to, że zaświadczenie o szczepieniu jest ważne przez rok od daty jego wystawienia. Należy je mieć zawsze przy sobie w przypadku wyjazdu z psem np. na urlop lub w miejsce oddalone od domu. Właściciele psów wystawowych mają obowiązek okazania zaświadczenia lekarzowi weterynarii przy wejściu na wystawę.
Jak często szczepić psa na wściekliznę?
Ustawa nakłada ten obowiązek przynajmniej raz w roku (p. kalendarz szczepień psa). Dotyczy to regularnego szczepienia psów zdrowych. Istnieją jednak sytuacje, kiedy szczepienie trzeba wykonać poza kalendarzem. Dotyczy to np. psów znalezionych czy zabłąkanych, którymi się zaopiekujemy lub odstawimy do schroniska. Takie zwierzęta poddawane są obserwacji, a następnie podawana im jest profilaktycznie szczepionka przeciwko wściekliźnie. Dotychczas nie są opisane w literaturze weterynaryjnej przypadki przedawkowania szczepionki.
W jakim wieku szczepić psa na wściekliznę?
Lekarze weterynarii są zgodni co do pierwszego szczepienia szczeniaka na wściekliznę. Powinien on mieć ukończone trzy miesiące życia i mieć wcześniej wykonane wszystkie szczepienia przeciwko pozostałym chorobom zakaźnym. Musi być także odrobaczony na tydzień przed szczepieniem. Ustawodawca przewidział okres 30 dni dopuszczalnej zwłoki po ukończeniu trzech miesięcy przez szczeniaka i warto ten okres wykorzystać, choć można podać szczepionkę przeciwko wściekliźnie razem z ostatnią dawką szczepionki kombinowanej na inne choroby zakaźne.
Kolejne szczepienia wykonuje się corocznie. Szczepi się również psy stare, oczywiście pod warunkiem, że są zdrowe. Nie dotyczy to naturalnych zmian związanych z wiekiem zwierzęcia.
Szczepienie psa na wściekliznę – skutki uboczne
Zasadniczo szczepionka na wściekliznę jest dobrze przyswajana. Nie ma potrzeby, aby pies był na czczo (p. czy pies może jeść przed szczepieniem), chyba że czeka go jazda samochodem, którą źle znosi. Wówczas lepiej nakarmić go po szczepieniu. Nie powinno się zmieniać mu jedzenia, przeciwnie – należy podać to, co zwykle, choć może on w ogóle odmówić jedzenia – jest to dość częsta reakcja na szczepienie, a brak apetytu zazwyczaj ustępuje po około dwóch dniach. Rzadko natomiast zdarzają się wymioty u psa jako reakcja poszczepienna. Jednorazowe nie powinny budzić niepokoju, dopiero powtarzające się są sygnałem alarmowym – mogą być np. reakcją alergiczną i wówczas potrzebna jest pomoc lekarza weterynarii. Po szczepieniu może wystąpić też osłabienie organizmu i podwyższona temperatura; objawy te nie powinny utrzymywać się dłużej niż 48 godzin.
Przez około 10 dni po szczepieniu nie powinno się psa kąpać, trymować, strzyc i wykonywać u niego wszelkich zabiegów upiększających; szczepienie chwilowo osłabia odporność organizmu (p. czy można kąpać psa po szczepieniu).
Szczepienia psa – jakie warto znać oprócz szczepienia przeciwko wściekliźnie?
Szczepienia dla psa to jedno z podstawowych działań profilaktycznych w ochronie zdrowia zwierząt. Obok obowiązkowego szczepienia przeciwko wściekliźnie istnieje szereg innych istotnych zabiegów, które chronią pupila przed groźnymi chorobami zakaźnymi. Właściwie dobrany kalendarz szczepień psa, dostosowany do trybu życia psa, jego wieku oraz stanu zdrowia, pozwala uniknąć poważnych komplikacji zdrowotnych, a nawet śmierci psa.
Szczepienia podstawowe i dodatkowe
Wśród szczepień podstawowych wyróżniamy przede wszystkim:
- szczepienie przeciwko nosówce – to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych zwierząt o wysokiej śmiertelności, atakująca narządy wewnętrzne, powodująca zapalenie oskrzeli, wodniste biegunki i objawy neurologiczne;
- szczepienie przeciwko parwowirozie – choroba prowadzi do ciężkich objawów, takich jak biegunka, odwodnienie, często kończące się śmiercią;
- szczepienie przeciwko zakaźnemu zapaleniu wątroby (choroba Rubartha) – szczególnie niebezpieczny wirus o szybkim przebiegu, grożący śmiercią zwierzęcia;
- szczepienie przeciwko kaszlowi kenelowemu – choroba atakuje strony układu oddechowego, objawia się ostrymi napadami kaszlu, zapaleniem spojówek, a także ogólnym osłabieniem.
Poza tym szczepionki skojarzone umożliwiają jednoczesną immunizację przeciwko kilku chorobom.
Czego unikać? Czy samodzielne szczepienie psa jest bezpieczne?
Podanie szczepionki powinno odbywać się zawsze w gabinecie weterynaryjnym. Samodzielne szczepienie może prowadzić do błędów w dawkowaniu, nieprawidłowego przechowywania szczepionki lub reakcji alergicznych bez możliwości natychmiastowej pomocy. Warto pamiętać, że szczepienia podawane przez osobę niewykwalifikowaną mogą nie zostać uznane prawnie.
Ile kosztuje szczepienie psa?
To, ile kosztuje szczepienie psa, zależy od regionu, kliniki oraz rodzaju szczepionki. Ceny wahają się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych – szczególnie przy podawaniu szczepionek skojarzonych. Choć to wydatek cykliczny, stanowi podstawowe działanie profilaktyczne, które może zapobiec nie tylko kosztownej terapii, ale i śmierci zwierzęcia.
Posiadacze psów powinni pamiętać, że szczepienia psów są fundamentem dbałości o zdrowie pupili, a ich zaniechanie może narazić czworonoga na choroby bakteryjne i wirusowe, które często rozprzestrzeniają się przez bezpośredni kontakt psów. Należy pamiętać, że wiele z tych chorób – choć początkowo wygląda niegroźnie – może prowadzić do śmierci psa lub powikłań trwających przez całe życie psa.
Dla pełnej ochrony warto kierować się wskazaniami dotyczącymi wytycznych w zakresie kalendarza szczepień i ich skuteczności.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ) o szczepienia dla psa
Kiedy pies powinien otrzymać pierwsze szczepienie?
Pierwsze szczepienie zwykle podaje się szczeniakowi między 6. a 8. tygodniem życia, po konsultacji z lekarzem weterynarii. Dokładny termin zależy od stanu zdrowia psa oraz poziomu przeciwciał pochodzących od matki.
Jakie są obowiązkowe szczepienia dla psa w Polsce?
Jedynym obowiązkowym szczepieniem w Polsce jest szczepienie przeciwko wściekliźnie. Należy je wykonać do 30 dni po ukończeniu przez psa trzeciego miesiąca życia.
Co to są szczepionki skojarzone i kiedy się je stosuje?
Szczepionki skojarzone to preparaty chroniące jednocześnie przed kilkoma chorobami zakaźnymi, np. nosówką, parwowirozą i chorobą Rubartha. Najczęściej stosuje się je w ramach profilaktyki u młodych psów.
Czy szczepienia są potrzebne, jeśli pies nie wychodzi na spacer?
Tak. Nawet psy niewychodzące mogą zarazić się przez kontakt pośredni (np. przez buty właściciela). Regularne szczepienia zmniejszają ryzyko poważnych infekcji.
Jak często należy powtarzać szczepienia?
Wiele szczepień wymaga dawek przypominających. Częstotliwość zależy od rodzaju szczepionki, ryzyka ekspozycji i zaleceń producenta. W niektórych przypadkach przypomnienie wykonuje się co rok, w innych co 2–3 lata.
Czy samodzielne szczepienie psa w domu jest możliwe?
Nie jest zalecane. Prawidłowe podanie szczepionki wymaga wiedzy medycznej i odpowiednich warunków. Dodatkowo, szczepienie wykonane poza gabinetem może nie być prawnie ważne, szczególnie jeśli dotyczy wścieklizny.
Czym różnią się szczepienia podstawowe od dodatkowych?
Szczepienia podstawowe są zalecane każdemu psu, bez względu na styl życia. Dodatkowe stosuje się w zależności od czynników ryzyka, np. podróży, kontaktu z innymi zwierzętami lub pobytu w hotelach dla psów.
Zostaw komentarz