Wścieklizna u psa – jak ją rozpoznać?
Spis treści
Wścieklizna jest śmiertelną chorobą wirusową, niebezpieczną zarówno dla psów, jak i dla innych ssaków, w tym także dla człowieka. W Polsce istnieje ustawowy obowiązek corocznych szczepień psów. Specjalnym programem szczepień objęte są również zwierzęta dzikie; w tym celu w miejscach ich bytowania i żerowania rozkładane są szczepionki. Mimo to u tych zwierząt zdarzają się zachorowania, przez co mogą być zagrożone również psy, szczególnie na wsi, gdzie nie zawsze dopełnia się obowiązku szczepień. Jak rozpoznać wściekliznę u psa?
Wścieklizna u psa – zakażenie i przebieg
Do zakażenia dochodzi na skutek przedostania się wirusa wścieklizny do organizmu w wyniku pogryzienia przez chore zwierzę, ale także przez kontakt uszkodzonej (np. skaleczonej) skóry z jego płynami ustrojowymi. Początkowo wirusy obecne są tylko w miejscu, w którym nastąpił kontakt, ale dość szybko przedostają się do tkanek organizmu. Transportowane są po nerwach obwodowych z prędkością od 1 do 4 cm na dobę, zdążając do zwojów międzykręgowych, gdzie w szybkim tempie się namnażają. Stąd wędrują do ośrodkowego układu nerwowego. Następnie namnażają się w układzie limbicznym, odpowiedzialnym za zachowanie psa, wreszcie docierają do kory nowej (części kory mózgowej, kontrolująca wrażenia zmysłowe i funkcje poznawcze), następnie do gruczołów wydzielania zewnętrznego, w tym ślinianek i gruczołów łzowych, a także skóry i rogówki oka. Chore zwierzę może zarażać jeszcze przed wystąpieniem objawów, dlatego wścieklizna jest tak niebezpieczna. W końcowym etapie choroby następuje porażenie układu oddechowego.
Wścieklizna u psa – objawy
Zanim wystąpią objawy wścieklizny u psa, może upłynąć wiele czasu. Okres inkubacji jest stosunkowo długi i wynosi przeciętnie od 3 do 8 tygodni, choć może być znacznie dłuższy, nawet do 6 miesięcy od czasu pogryzienia psa. Zależy to między innymi od wieku psa, wielkości rany po pokąsaniu, jej odległości od mózgu lub rdzenia kręgowego i stopnia unerwienia, a także odmiany i ilości wirusów, które pozostały na ranie. Istotne jest również postępowanie z pogryzionym psem tuż po fakcie.
Objawy wścieklizny u psa są bardzo różne, zależnie od stadium zaawansowania choroby. Najłatwiejsze do zauważenia są objawy neurologiczne: apatia, nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne (zwłaszcza na światło), nieuzasadniona agresja wobec ludzi i innych zwierząt, gryzienie przedmiotów, dezorientacja, wreszcie problemy z poruszaniem się.
Niektóre z oznak wścieklizny do złudzenia mogą przypominać objawy innych chorób, co może zmylić opiekuna. Np. spondyloza u psa w części szyjnej (zespół chwiejności) lub zespół końskiego ogona u psa (zwyrodnieniowe zwężenie lędźwiowo-krzyżowe) objawiają się podobnie jak porażenie nerwów przy wściekliźnie. Nie jest natomiast prawdą, że wścieklizna daje taki sam efekt jak zapalenie trzeciej powieki, czyli wiśniowe oko u psa – przekrwienie i obrzmienie. Jedynie światłowstręt może być tu objawem wspólnym, natomiast typowe dla wścieklizny jest nienaturalne rozszerzenie źrenic. Jeżeli objawy dotyczą wnętra, należy również wziąć pod uwagę możliwość problemów behawioralnych związanych z nadprodukcją testosteronu (p. wnętrostwo u psa).
Etapy wścieklizny u psa
Wścieklizna u psa przebiega w kilku etapach (stadiach):
- Faza zwiastunowa (prodromalna), trwająca od 1 do 3 dni. Występuje silny świąd rany po ugryzieniu, pies ją wylizuje, gryzie i drapie, co może skutkować owrzodzeniem wtórnym. Może pojawić się wysoka temperatura, źrenice rozszerzają się. Psy, które do tej pory zachowywały się z rezerwą wobec człowieka, stają się przyjacielskie i domagają się pieszczot, natomiast te o łagodnym usposobieniu nagle stają się nerwowe i nieśmiałe, chowają się w ciemnych miejscach i reagują szczerzeniem zębów na próbę pogłaskania
- Faza szałowa – trwa około 7 dni. Pies staje się nadpobudliwy, przewrażliwiony na hałas i światło, wyje bez powodu, „łapie” zębami powietrze, nerwowo chodzi, gryzie (i często zjada) rzeczy niejadalne, jest zdezorientowany, naprzemiennie agresywny i apatyczny, miewa ataki padaczkowe
- Faza porażenia – ostatnie stadium choroby, trwające od 2 do 4 dni. Następuje porażenie górnych dróg oddechowych, co skutkuje zmianą tonu szczekania. W rezultacie porażenia gardła połykanie jedzenia i wody jest utrudnione, a w końcu niemożliwe. Pojawiają się problemy z oddychaniem, pies krztusi się, występuje porażenie mięśni żuchwy, która przez to opada, niekiedy pies ma drgawki lub napady podobne do padaczkowych. Pod koniec pies zapada w śpiączkę i umiera.
Wścieklizna u psa – ile trwa
Jak łatwo obliczyć na podstawie powyższych informacji, wścieklizna trwa od wystąpienia pierwszych objawów do śmierci zwierzęcia najdłużej około 2 tygodni. W tym czasie pies przez cały czas zaraża. Może jednak zarażać jeszcze przed pojawieniem się oznak choroby, zwłaszcza jeżeli rana od pogryzienia znajduje się daleko od głowy. Jeżeli zatem pies został pogryziony przez zwierzę trudne do zidentyfikowania, a nie był zaszczepiony przeciwko wściekliźnie, musi zostać obowiązkowo poddany obserwacji, a o dalszym postępowaniu powinien zadecydować lekarz weterynarii.
Czy wścieklizna u psa jest uleczalna?
Do tej pory nie zostały opracowane skuteczne metody diagnostyki wścieklizny. Wyniki badań krwi moczu, a nawet płynu mózgowo-rdzeniowego mogą być takie same, jak u zwierząt zdrowych, dlatego ostateczne rozpoznanie może być postawione dopiero po wystąpieniu objawów. Nie ma też skutecznego leku na wściekliznę. Na obecnym etapie badań jest ona uznana za chorobę nieuleczalną. Chory pies powinien zostać jak najszybciej poddany eutanazji, aby nie zarażać, natomiast zwłoki podlegają kremacji. Budę psa chorego na wściekliznę i wszystkie jego posłania, zabawki i inne przedmioty należy spalić, a jeżeli mieszkał on w domu – przeprowadzić dezynfekcję. Pamiętajmy, że wścieklizna jest chorobą groźną również dla człowieka.
Jedyną skuteczną metodą ustrzeżenia psa przed wścieklizną jest szczepienie. W Polsce jest ono obowiązkowe i należy wykonywać je corocznie. Brak aktualnego zaświadczenia o szczepieniu grozi mandatem do 5000 zł. Pies przed szczepieniem musi zostać zbadany przez lekarza weterynarii i zdrowy. Nie musi być na czczo (p. Czy pies może jeść przed szczepieniem), chyba że źle znosi jazdę samochodem.
U szczeniaka pierwsze szczepienie wykonuje się w 4. miesiącu życia. Fakt szczepienia lekarz odnotowuje w książeczce zdrowia lub paszporcie psa. Zaświadczenie wystawiane jest na oddzielnym druku.
Zostaw komentarz